WILLEM DE VEROVERAAR (1027-1087)

Willem van Normandie, beter bekend als Willem de Veroveraar (William de Conqueror) is een legendarische figuur.  Bronnen uit zijn tijd beschrijven hem als een daadkrachtige maar meedogenloze heerser. Veel gebeurtenissen uit zijn leven blijven echter mysterieus, omdat Normandische en Engelse bronnen vaak verschilden in hun beschrijving van Willems leven: was hij, zoals Normandische bronnen stelden, een heldhaftige strijder, of hadden de Engelsen het bij het rechte eind door hem te beschrijven als een wrede veroveraar?

Willem werd in 1027 in Falaise in Normandié geboren uit een korte affaire van zijn vader Robert de Duivel met Herleve van Conteville, de dochter van een leerlooier. Robert was hertog van Normandië.

Zijn vader overleed in 1035 op de terugweg van een pelgrimstocht naar Jeruzalem. Zijn zoon Willem, toen nog maar acht jaar, werd zijn opvolger, wat op veel jaloezie stuitte. Omdat hij een buitenechtelijk kind was, werd hij “Willem de Bastaard” genoemd. Hij was sterk en leerde alles over oorlogvoering en zwaardvechten. Ondanks dat hij niet hoogopgeleid was en nooit had leren lezen of schrijven, was hij wel intelligent en vastberaden.

Robert de Duivel

Willem de Veroveraar

In 1047 won hij een veldslag bij Val-ès-Dunes, waardoor hij meer erkenning kreeg. Door zijn gezag wist hij op politiek en kerkelijk gebied veranderingen door te voeren. Caen werd een belangrijke stad. Ook liet hij een groot klooster bouwen.

Rond 1054 trouwde hij met zijn achternicht Mathilda van Vlaanderen.  Het was een strategisch slimme zet, omdat het huwelijk het bondgenootschap met Vlaanderen bevestigde en de alliantie een sterk front kon vormen tegen de Franse koning, met wie de banden verslechterd waren. Dit huwelijk was zowel voor Paus Leo IX (wegens bloedverwantschap) als voor koning Hendrik (wegens het machtige verbond tussen Normandië en Vlaanderen) niet te aanvaarden. 

Willem de Veroveraar (koning).

Hendrik probeerde in 1054 en in 1056 Willem met een leger te onderwerpen, maar werd beide keren door Willem verslagen.

Toen paus Nicolaas II in 1059 alsnog instemde met het huwelijk en Willem in 1062 ook nog Maine wist te veroveren, was zijn succes compleet.

Willem kreeg de volgende kinderen: Robert Curthose, Rchard, Adelheid, Mathilde, Cecilia, Willem Rufus, Constance, Agatha, Adela en Hendrik Beauclerc.

De Engelse koning Edward de Belijder had regelmatig last van invallen van de Vikingen. Toen Edward begin 1066 kinderloos overleed, eiste Harold Godwinson, graaf van Wessex, als belangrijkste generaal en diplomaat, het koningschap op. Willem was een ver familielid van Edward en was hier woedend over, omdat Harold twee jaar eerder had beloof Willems aanspraak op de troon te zullen steunen. Willem stelde een vloot samen van meer dan 700 schepen en een groot leger. Ondertussen wilde de Vikingkoning Harald III van Noorwegen ook gebruik maken van de Engelse opvolgingsprobleem, evenals Tostig Godwinson, de broer van Harold. Harold had al een grote vloot en een groot leger klaar staan om Willem te ontvangen.

Tostig sluit zich aan bij Harald van Noorwegen.

Maar het was Tostig, die het eerste aanviel. Hij werd tot twee maal toe verslagen en vluchtte naar Schotland, waar hij zich aansloot bij Harald van Noorwegen.

Toen Willem de oversteek kon wagen, waren de voorraden van het Engelse leger bjna uitgeput, zodat Harold zijn leger ontbond. Hij keerde terug naar Londen en stelde een nieuw leger samen, want hij vernam dat Harald van Noorwegen bij York slag aan het leveren was.

Slag bij Hastings

Op 24 september begon de slag bij Stamford Bridge tussen Harold van Engeland en Harald van Noorwegen. Het werd een enorm gevecht van man tegen man. Harald sneuvelde en later die avond ook Tostig, waardoor het restant van het Noormannenleger op de vlucht sloeg.

Op 28 september 1066 was Willem de veroveraar zonder tegenstand geland op de Engelse kust. Harold nam op 13 oktober stelling met zijn leger op Senlac Hill, vlak bij Hastings. 

Dood van Harrold

Harolds leger was uitgeput van de lange marsen en bestond deels uit voetvolk en boeren, terwijl het even grote leger van Willem juist uitgerust was. Het werd een grote veldslag, waarbij de Engelsen in het voordeel leken door de positie op de heuvel. Toen het leek of de Normandiers vluchtten, kwamen de Engelse uit hun positie en konden de Normandiers toeslaan. Harold raakte gewond door een pijl in zijn rechteroog, waardoor de Engelsen zich terug trokken. Harold werd gedood en veel Engelse kwamen om in de slachting die volgde.

Willem kon nu met de verovering van Engeland beginnen. Twee monniken vroegen de volgende dag het lichaam van Harold in ruil voor zijn gewicht in goud, maar Willem weigerde het goud, maar liet ze wel zoeken. ze vonden hem niet. Even later vond zijn jonge vrouw Edith Zwanehals hem wel.

Paus Alexander II gaf Willem het bevel een klooster te bouwen op het slagveld en het de naam Battle Abbey te geven.

 

Ruine van Batlle Abbey

Op Eerste Kerstdag 1066 werd Willem in de Westminster Abbey tot koning van Engeland gekroond.

Er kwam rust in het land. Hij kende weinig genade met politieke tegenstanders. In 1076 voerde hij onthoofding als straf in. Hij streed tegen corruptie in de kerk maar zorgde er tegelijkertijd voor dat geestelijken hem gehoorzaamden.Hij liet veel kastelen bouwen ter verdediging van zijn rijk. De Touwer of London is wel de bekendste.

Koning Willem de Veroveraar

Domesday Book, gravure van Andrew Williams, uit Historic Byways and Highways of Old England, 1900

 

Koning Willem de Veroveraar voerde het leenstelsel in Engeland in. Grond van opstandige Engelsen werd bijvoorbeeld door de koning in beslag genomen en vervolgens vaak in leen aan Normandische ridders. De koning zelf bezat ongeveer een kwart van het Engelse land.

Op het eind van zijn regering liet hij het Domesday Book (boek van het laatste oordeel) samenstellen, waarin hij een compleet overzicht liet opstellen van alle bezittingen in het land en van de eigenaren. Gegroepeerd per graafschap werden gegevens over onroerende rijkdom in het land – zoals bezitter, maat, bewoners, gebouwen, vee en opbrengst – genoteerd.Bij conflicten had dit boek het laatste woord. Het was ook een soort voorloper van volkstelling en van kadaster.

Begin van het overzicht van Warwickshire n het Domesday Book

In 1087 vertrok Willem naar Frankrijk. Hij was inmiddels extreem dik geworden. Onderweg leverde hij nog slag bij Mantes met een Frans legertje, dat hij versloeg, maar zijn paard was gesteigerd, waardoor Willem zich verwondde aan zijn buik. Hij kreeg inwendige bloedingen, gevold door buikvliesontsteking.  Hij was er zo slecht aan toe dat de aanwezigen, onder andere Willems dokters, een aantal bisschoppen en twee van zijn zoons, zich realiseerden dat zijn dood naderde. Op zijn sterfbed werd besloten dat zijn oudste zoon Robert Normandië zou erven, terwijl zijn tweede zoon Rufus, de latere koning Willem II van Engeland, het bestuur over de Engelse gebieden kreeg. 

Op 9 september 1087 stierf Willem, in de veronderstelling dat zijn politieke nalatenschap geregeld was. Zijn oudste zoon Robert Cuthose volgde hem op in Normandië en zijn zoon Willem II in Engeland. Niets bleek echter minder waar: niet lang na Willems dood brak een oorlog uit tussen Robert en de nieuwe koning Willem II over het bestuur van Normandië en Engeland.  Na vijf weken van vreselijke pijn overleed hij op 9 september 1087. Hij werd begraven in de Stephanus Abdij in Caen. 

De chaos waar Willem zo’n hekel aan had gehad, brak weer los. Desondanks had Willem een diepgaand cultureel nalatenschap achtergelaten: de taal, religie en sociale verhoudingen van Engeland waren voorgoed veranderd. Of Willem nu een wrede of bewonderenswaardige vorst was, blijft onbeslist, maar waarschijnlijk is een combinatie van beide eigenschappen op zijn plaats.

Het tapijt van Bayeux. Hier boven elkaar afgebeeld.

 

Het beroemde tapijt van Bayeux is een borduurwerk van 70 meter lang en 50 cm hoog van linnen met gekleurde wol en gouddraad. Het lijkt een soort stripverhaal over de verovering van Engeland door Willem. Het beeld de slag bij Hastings uit in 1066. Het wandkleed stamt uit de tijd kort na de slag van Hastings, mogelijk een paar jaar later, en is een belangrijke bron van geschiedkundige informatie, ook over wapens, kleding, zeden en gewoonten uit die tijd.

Het is waarschijnlijk dat er een aantal meters aan het eind ontbreken waarin Willem in Westminster Abbey tot koning van Engeland wordt gekroond.

Het tapijt van Bayeux toont een komeet die in 1066 verscheen. Dat kan heel goed de Komeet Halley  zijn geweest. Het zou hier om de oudste nog bekende waarneming van de komeet in Europa gaan.

Hoewel in de loop der jaren beschadigingen zijn ontstaan en reparaties zijn uitgevoerd, is het over het geheel genomen goed bewaard gebleven.

BRONNEN:

0 Wikipedia

0 IsGeschiedenis: “Wie was Willem de Veroveraar? Lotte van der Linden

0 Historiek (Online geschiedenismagazine) : Willem de Veroveraar

0 De afstammingslijn vanuit Willem de Veroveraar loopt als volgt: Adela of England gehuwd met Stephanus de Blois; Theobald IV van Champagne (Blois) gehuwd met Mathilde van Karinthië; Theobald V van Blois gehuwd met Adelheid van Frankrijk; Margaretha van Blois gehuwd met Otto I van Bourgondië ; Beatrix van Bourgondië gehuwd met Otto I van Meranië; Adelheid van Bourgondië gehuwd met Hugo III van Chalon; Elisabeth van Chalon gehuwd met Hartman van Kyburg; Anna van Kyburg gehuwd met Eberhard I van Habsburg; Margaretha van Habsburg gehuwd met Diederik VII van Kleve; Irmgard Jutta van Kleef gehuwd met Gerard I van Horne; Dirck van Horne gehuwd met Catharina van Berthout; Jan van Cranenborch gehuwd met Margriet van Starkenborch; Liesbeth van Cranenborch  gehuwd Diederik V van Gemert; Diederik VI van Gemert gehuwd met Luijtgard Jansdr Smets; Dierck Dierck van Gemert gehuwd met Sophia; Dierck de Oude van Gemert gehuwd met Hilleke Hendrik Vreijnssen; Dierck de Jonge van Gemert gehuwd met Willemke Peter Bruijnen; Jan Dirckszn van Gemert gehuwd met Maria Hendriksdr van Oventgen;  Hendrickxken Jan Dirksdr van Gemert gehuwd met Willem Lemmenszn; Lambert Willemszn Lemmens gehuwd met Maria Lamberts Peterdr Lemmens; Andreas Lambertszn Lemmens av de Vondervoort  gehuwd met Maria Petersdr Joannis Willibrordi; Peter Drijsse van de Vondervoort gehuwd met Wilhelma Peters; Francis Petri van de Vondervoort gehuwd met Anna Willems; Elisabeth van de Vondervoort gehuwd met Johannes van den Bogaard; Simon van de Bogaard gehuwd met Wilhelmina de Groot; Maria Elisabeth van de Bogert gehuwd met Cornelis den Brok; Simon den Brok gehuwd met Cornelia van der Venne; Helena den Brok gehuwd met Willem den Brok; Piet den Brok gehuwd met Helena Boeijen; En tenslotte Willem den Brok.

 

Willem den Brok, januari 2020

Bijgewerkt tot oktober 2023

 

Wil je terug naar de homesite, klik op: Voorouders. Genealogie door Willem den Brok.